Foilsithe san Irish Echo, NYC: Macallaí, Mí na Samhna 2- 11. 2003

Le linn m'óige do bhí tionscal na cáise in Éirinn lonnaithe sa Golden Vale. Is gleann méiniúil méith é An Gleann Órga a chuimsíonn deisceart Tiobraid Árann agus contae Luimnigh, agus tuaisceart Corcaí. Ceantar as a thagadh cuid mhór bia blasta déirí na laethanta sin. I láthair na huaire tá athrú mór tagtha ar an scéal. Ní hé An Gleann Orga an t-aon fhoinse cáise amháin atá in Éirinn. Tagann cáis ó chuid mhaith feirmeacha beaga timpeall na tíre agus táirgí den scoth atá sna cáiseanna seo atá le feiscint sna margaidh ar fud an domhan. D'fheicfeá, agus tú sa Ghleann Órga, talamh réchnocach, dhroimneach, ghlas, fad radhairc uait ar gach taobh. Má chothaíonn an bia blasta a thagann do chorp, creidim go gcothaíonn an timpeallacht álainn d'anam.
Tháinig sé seo ar intinn agam agus mé ag léamh scríbhinn atá le feiscint ar fhalla shéipéil Unitarian, a dhear Frank Lloyd Wright, duine des na h-ailtirí is cáiliúla sa domhan. Seo anois é:

"Do you have a loaf of bread? Break the bread in two and give half for some flowers of the Narcissus for thy bread feeds the body but the flowers feed the soul"

Tá an séipéil seo in a bhaile féin, Madison, Wisconson.
Ba as Wisconson, The Golden Vale of America, é Frank Lloyd Wright. Chaith sé an chuid is mó dá shaol i ngleann iargúlta álainn, áit ar chuir a sheanthuismitheoirí fúthu timpeall 1864. Ba as an Bhreatain Bheag iad siúd agus chuir an gleann seo a gceantar dúchais i gcuimhne dóibh . Gleann méiniúil méith atá ann le talamh réchnocach, dhroimneach leis. Ba í Breatnais a dteanga dhúchais féin agus thugadar ainmneacha Breatnaise ar tréithe na talún ina dtimpeallacht sa Domhan Nua, mar shampla tugtar Bryn Mawr, Bryn Canol, Bryn Bach ar na gcnoic. (Cnoc Mór, Cnoc Caol, Cnoc Beag )
Ag leanúint an traidisiún seo, do thug Frank Lloyd Wright Tan-y-Deri (Faoi na Daracha) ar theach a dhear sé dá bheirt aintín. Nuair a thóg sé a theach féin i 1911 ba é Taliesin an t-ainm a thug sé air. Grua cnoic is ciall leis agus oireann sé sin an áit go maith mar tá an teach ina shuí go compordach ar thaobh cnoic. Cheap Frank Lloyd Wright gur uafásach an rud é teach a thógáil ar bharr cnoic mar chuireadh sé sin isteach ar líne nádúrtha na radharc. Ach tá an tarna míniú ann…Is é Taliesin bard cáiliúil é a mhaireann i miotaseolaíocht na Breataine Bige agus do bhí an bhaint seo, le cultúr a shinsear, ana thábhachtach don ailtire mór le rá seo.

Seo a leanas dán faoin mbard ó pheann Richard Havey, "The Masque of Taliesin" faoi athchóiriú Frank Lloyd Wright i 1911.

To Fashion Worlds in Little
Making Form
As God Does One with Spirit
So God Makes Use of Poets.
To Fare on, Fusing
The Self that Wakes
And the Self that Dreams
We find for Choosing
The Deeds to Dare
And the Laws to Keep.

Fear fadbhreathnaitheach ab ea é Frank Lloyd Wright, rud atá soiléir óna chuid shaothair. Leis sin, badhuine mionchúiseach amach is amach é. Tá sé ráite gurb fhearr leis ba dhonna a fheiscint ar a fhaice féin. Mar sin ní raibh Fresians (Bán agus dubh) ar bith aige ar an bhfeirm, cé go raibh a fhios ag cách ag an am agus fós go bhfaightear níos mó bainne óna cinn sin.
Tá Tan-y-Deri agus Talliesin fós ann, tríocha míle ó Madison. Tá an gleann faoi choimirce Fondúireacht Frank Lloyd Wright agus tá siad ag iarraidh na tithe a dheisiú agus a choimeád oscailte ar chuimhne ar fhir ardéirime seo.
Má tá rian Breatnaise ansin tá teanga eile cheilteach beo i Madison leis. 'Sea tá an Ghaeilge ann chomh maith. Fuair mé féin agus Úna McGillacuddy cuireadh ó bhean seoigh Dineen Grow, ó Ionad Cultúrtha Ceilteach, Madison, dul amach agus a bheith páirteach mar mhúinteoirí i ndeireadh seachtaine bliantúla na Gaeilge. Bhí an t-ádh linn mar do bhí an ceoltóir agus amhránaí Jim Flanagan ó Mississippi agus Nancy Stetson ó Minneapolis ina múinteoirí chomh maith. Chaitheamar tréimhse breá sa Freidrick Centre in Ollscoil Wisconsin an áit a raibh an imeachta bunaithe. D'airigh na daoine luaite thuas spiorad ár gcara, Barra Ó Donnabháin, solas na bhflaitheas dá anam, sna h-imeachtaí go léir. Bhí roinnt mhaith cairde aige siúd amach i Wisconsin óna chuairteanna bliantúla ar an bhFéile Mhór i Milwaukee.
Ag an deireadh seachtaine seo bhí gach uile duine ag obair go crua i gcaitheamh an lae ach, ar ndóigh, tar éis sin dheineadar oíche go maidin de! Bhí na daltaí ana dhíograiseach dhícheallach an teanga a fhoghlaim. Thánadar ó chian agus ó chóngar, cuid acu tar éis taistil ó Iowa, Chicago, Indianapolis, Atlanta agus Minneapolis toisc nach bhfuil múinteoir acu ina mbailte féin. Do dhein an bia blasta agus an lóistín compordach maitheas do choirp an tslua a bhí i láthair agus dhein an comhluadar cairdiúil agus ár dteanga bhreá maitheas dár n-anamacha.
O 'sea, do bhíodh ana bhaint ag na hÉireannaigh le Madison san am atá caite agus tá fós. Tá Eire Street, Emerald Street le feiscint sa chathair féin agus, is é ainm an tsiopa cáis is mó sa cheantar ná "Brennans"! Díoltar cáis an Ghleann Órga Wisconsin ann agus creid nó ná creid cáiseanna nua aimseartha na hÉireann ann chomh maith!
Nach beag é an domhan é agus, mar is eol do chách, bíonn gaol idir nach mór gach uile rud ann.
Lasairchoille
Mí na Samhna 2003